1.1 PHP'de Array (Dizi) Oluşturma

Merhaba,

Bu dersimizde:

• Kaç çeşit dizi vardır?
• Diziler nasıl tanımlanır?
• array() fonksiyonu nasıl kullanılır?

gibi soruların cevaplarını öğreneceğiz. Şimdiden iyi dersler.

Arkadaşlar diziler programlama dillerinin olmazsa olmazlarındandır. Her dilde diziler vardır. Hadi hemen örneklerimize başlayalım.

PHP'de üç çeşit dizi vardır:

• Indexed Arrays - İndeksli Diziler (0, 1, 2, 3, ... diye otomatik olarak anahtar alırlar.)
• Associative Arrays - İlişkisel Diziler (sayılar yerine sizin vereceğiniz anahtar isimleriyle ilişkilendirilen dizilerdir. Kullanımı daha eğlencelidir.)
• Multidimensional Arrays - Çok Boyutlu Diziler (Dizi içinde dizi ya da diziler tanımlamak diyebiliriz.)

Indexed Arrays - İndeksli Diziler

En temel dizi türüdür. Sıkça kullanacaksınız. Kullanımı şu şekildedir:

$markalar = array('Volvo', 'Mercedes', 'Toyota');
echo 'İndeksli dizideki araba markaları: ' . $markalar[0] . ', ' . $markalar[1] . ', ' . $markalar[2];
// Çıktısı: İndeksli dizideki araba markaları: Volvo, Mercedes, Toyota

$markalar ismindeki değişkenimizin içine üç adet araba markası barındıran bir dizi tanımlamış olduk. echo komutuyla da bunları ekrana yazdırdık. Dilerseniz araba markalarına bir kaç tane ekleme yaparak sizler de diziyi büyütebilirsiniz. Bu sayede istediğiniz kadar elemanı olan bir dizi oluşturabilirsiniz.

Farkettiğiniz gibi dizimizin elemanlarına erişebilmek için $markalar[0] yazdık. Dizilerde sıralama 1'den değil 0'dan başlar. O yüzden dizimizin 1. elemanına erişebilmek için $markalar[0] yazdık. Dizimizin 3. elemanına erişmek için ise $markalar[2] yazdık. Siz de diziye yeni elemanlar ekleyerek dizinizin yeni elemanlarına erişmeyi deneyebilir ve bunları echo komutuyla ekrana yazdırabilirsiniz.

Associative Arrays - İlişkisel Diziler

İkinci dizi türümüz olan ilişkisel diziler indeksli dizilerdeki sayıların yerine yazacağımız metinleri kullanarak dizi tanımlamamıza olanak sağlıyor. Kullanımı şu şekildedir:

$calisan = array('ad' => 'Ahmet', 'soyad' => 'Demir', 'yas' => 26);
echo 'Adı: ' . $calisan['ad'] . '<br>';
echo 'Soyadı: ' . $calisan['soyad'] . '<br>';
echo 'Yaşı: ' . $calisan['yas'] . '<br>'; 

Kodumuzu çalıştırın ve sonucu görün. Gördüğünüz gibi bir önceki örnekte gözle görülmeyen sayılarımız vardı. Bu bölümde o sayılarımızın yerine aslında kendi belirlemiş olduğumuz metinleri koyduk. Ve $calisan dizimizin elemanlarına erişirken vermiş olduğumuz anahtar isimleri kullanarak ekrana yazdırdık. array() fonksiyonunun bir de kısa kullanımı mevcuttur. Gelin yukarıdaki örneğimizi bir de kısa kullanımla yazalım:

$calisan = ['ad' => 'Ahmet', 'soyad' => 'Demir', 'yas' => 26];
echo 'Adı: ' . $calisan['ad'] . '<br>';
echo 'Soyadı: ' . $calisan['soyad'] . '<br>';
echo 'Yaşı: ' . $calisan['yas'] . '<br>';

array() yazmak yerine köşeli parantez kullanarak dizi tanımlamamızı yapmış olduk. Sonuç aynı olacaktır.

Multidimensional Arrays - Çok Boyutlu Diziler

Ve son dizi tipimiz olan çok boyutlu dizilere geldik. Burada da dizi içinde dizi tanımlaması yapacağız. Dilerseniz kısa kullanımla dizi tanımlamamızı yapalım:

$hayvanlar = [
    'evcil'     => ['kedi', 'köpek', 'fare'],
    'iri'       => ['fil', 'zürafa', 'gergedan'],
    'yirtici'   => ['aslan', 'kaplan', 'puma']
];
echo $hayvanlar['evcil'][2] . '<br>';
echo $hayvanlar['yirtici'][1] . '<br>';
echo $hayvanlar['iri'][0] . '<br>';

Bu bölümde kodları çalıştırdığınızda ekranınızda sırasıyla "fare - kaplan - fil" yazacaktır. Biz örneğimizde "$hayvanlar" ismindeki değişkenimizin içine "evcil, iri ve yirtici" olmak üzere üç tane dizi anahtarı barındıran bir dizi tanımladık. Bu dizilerin içine de üçer tane değer koyduk. Daha sonra $hayvanlar['evcil'][2] şeklindeki kullanımla hayvanlar dizisinin -> 'evcil' anahtar kelimesi içindeki dizinin -> 3. elemanını seç komutunu verdik. Ne demiştik? Dizilerde sıralama 0'dan başlar.

Evet arkadaşlar kodların üzerinde oynayarak konuyu daha iyi kavramayı deneyebilirsiniz. Unutmayın siz istemediğiniz sürece hiç kimse size bir şey öğretemez.

Bir sonraki derste görüşmek üzere.